بار بیماری استئوپروز درایران در سال ۱۳۸۰

مقدمه: استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است و علاوه بر ناتوانی و از کارافتادگی باعث افزایش نسبی خطر مرگ در مبتلایان به شکستگی های ناشی از آن می شود. در ایران شواهد کافی در مورد این که استئوپروز، نظیر کشورهای غربی، یک مسألۀ سلامت عمومی است موجود نبود و لذا انجام این مطالعه در دستور کار مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم قرار گرفت. این مطالعه با هدف برآورد بار استئوپروز در سال 1380 در ایران انجام شد. مواد و روشها: از داده های مطالعۀ مرکز تحقیقات غدد در مورد تراکم استخوان، داده های حاصل از ثبت حوادث توسط وزارت بهداشت در 9 استان کشور و مطالعات انجام شده در سایر جوامع در مورد خطر مرگ بیماران پس از وقوع شکستگی های قابل انتساب به استئوپروز استفاده شد. برای محاسبه بار بیماری، ابتدا شیوع استئوپروز، بروز شکستگی های قابل انتساب به استئوپروز و خطر نسبی مرگ ناشی از آنها برآورد شد. با استفاده از مدل های اپیدمیولوژی، دورۀ ابتلا به هر شکستگی برآورد و با استفاده از وزن ناتوانی اختصاص یافته به ناتوانی های مشابه در مطالعۀ بار جهانی بیماری ها، شاخص dalys برای شکستگی های قابل انتساب به استئوپروز (مهره، هیپ وساعد) محاسبه شد. نتایج: سال های از دست رفته ناشی از شکستگی لگن در زنان 15880 سال، شکستگی مهره 1269 سال و شکستگی ساعد 121 سال به دست آمد. در مردان، سال های از دست رفته ناشی از شکستگی لگن 16495 سال، شکستگی مهره 2225 سال و شکستگی ساعد 37 سال به دست آمد. مجموع سال های از دست رفتۀ ناشی از استئوپروز 36026 سال در جمعیت ایران در سال 1380 محاسبه گردید که 18757 سال متعلق به مردان و 17270 سال متعلق به زنان بود. بیشترین علت بالا بودن بار استئوپروز در مردان افزایش خطر نسبی مرگ بعد از شکستگی های لگن و مهره در مردان است. در هر دو جنس شکستگی لگن بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده بود. در منبع دادۀ مورد استفاده، شکستگی مهره در مردان بیش از زنان و در هر دو جنس کمتر از شکستگی های لگن و ساعد ثبت شده بود. نتیجه گیری: داده های به کار گرفته شده در این مطالعه حاکی از بروز کمتر شکستگی هیپ در ایران نسبت به سایر جوامع است. باید به منظور توجیه بروز پایین تر این شکستگی، بالاتر بودن نسبی تراکم معدنی استخوان (bmd) در جمعیت ایران و تفاوت های احتمالی جامعۀ ایرانی با جوامع دیگر را از نظر سایر عوامل مؤثر بر شکستگی هیپ، نظیر محیط و سبک زندگی، مورد بررسی قرار داد. با توجه به محدودیت داده های موجود در خصوص شکستگی های قابل انتساب به استئوپروز در ایران، می بایست مطالعات کامل تری در این زمینه به منظور دست یابی به تصویری شفاف تر از ابعاد این مشکل سلامتی انجام شود.